Halfoogst.
Het is reeds de derde week dat we lijden onder de droogte. Temperaturen van bijna veertig graden dag na dag, eisen hun tol. De natuur op de berg en in de Aude heeft dorst. Tot vandaag kon ik onze tuin in leven houden dankzij duizenden liters water die we tijdens de winter en het voorjaar hadden opgeslagen. Ondertussen zien we de voorraad heel snel slinken. Er rest mij nog een zes à zevenduizend liters water om het weekend door te spartelen. Gelukkig geeft Météo France vanaf volgende dinsdag een paar dagen met regen. Anne en ik hopen dat het er met bakken uitvalt want de hele omgeving en wijzelf snakken naar water, veel water.
Het is niet de eerste keer dat we zo een hoge temperaturen moeten tolereren maar wel de eerste maal, zoveel dagen na elkaar. Het lijkt wel om opbod te gaan. Jaar na jaar wordt de zomerse warmte hardnekkiger. Niet alleen de temperaturen stijgen zachtjes maar ook de hitteperiodes worden langer en langer. Daarenboven gebeuren ze frequenter in hetzelfde jaar. Dit is reeds de tweede hittegolf van dit jaar. Het klimaat warmt duidelijk op en daar kan niemand nog om heen. Maar of dat alleen door de mens wordt veroorzaakt is voor mij absoluut niet zeker. Deze vraag stel ik mij al een heel tijdje niet meer omdat de oplossing een heel andere maatschappij vereist en dat lijkt mij vrijwel onmogelijk. Gelukkig hebben Anne en ik een beetje respijt gekregen en in de voorbije jaren ons waterbeleid verbeterd en aangepast aan de noden op onze berg. We moeten enkel hopen dat de regen ons af en toe verwend en onze vaten op tijd en stond blijft aanvullen. Ik sproei om de drie dagen de volledige tuin grondig en elke dag worden de moestuinen voorzien van het nodige water. Toch zal de oogst dit jaar lijden onder de hitte en nog een tekort aan water. De komkommers bijvoorbeeld zijn veel kleiner sinds de hittedagen. De boontjes zijn stilgevallen en zullen dus niets meer opleveren. Sla verbrandt ter plaatse. Ik heb geprobeerd nieuwe pluksla te zaaien maar eens de zaden hun kopje boven de grond uitstaken, stopten ze met groeien en kwijnden weg. De tomatenplanten zijn duidelijk wat hitte gewoon. Maar als je ze niet voldoende water geeft dan zijn de tomaten vezelig en lang niet zo sappig om te eten. De druiven daarentegen stellen het wel goed. Het is ons eerste jaar dat we heel mooie trossen dikke druiven hebben. Zelfs onze witte Muscat vormde mooie clusters van kleine sappige druiven. We hebben er alleen niet kunnen van genieten. Want niet alleen wij drinken veel water en eten graag sappige dingen bij deze warmte, neen, ook de relmuizen (loires). Opnieuw verscheen die verschrikkelijke piraat ten tonele.
Op één nacht tijd was onze druivelaar leeggeplukt. Ze hadden zelfs het lef om de steeltjes te laten zitten waar die mooie sappige zoete druif aanhing. Kortom wij moesten trossen zonder druiven knippen. De blauwe Boskoopdruif hebben ze gelukkig niet (nog niet) aangeraakt. Maar ook hier zijn kapers. De merels en vooral wespen, bijen en, minder fijn, de hoornaars doen zich te goed aan de vele suiker die hun gratis wordt aangeboden. Ik wilde netten spannen maar die houden enkel de vogels tegen terwijl vooral de hoornaars druiventros na druiventros verorberden. Ik heb dan maar een paar uren versleten met jagen op die verschrikkelijke beesten en velen zijn gesneuveld onder de slagen van mijn meppertje maar het was een onbegonnen strijd. Er zat niets anders op dan een een groot aantal druiventrossen iets te vroeg te plukken in de hoop dat ze zullen rijpen binnenshuis, in de veranda. Verder eet ik bij elke passage een paar druiven die de gulzige natuur nog niet heeft beschadigd of half verorberd. De courgetteplanten, meloenen en pompoenen laten overdag hun bladeren hangen maar zodra de hitte plaatsmaakt voor een dragelijke warmte, herleven ze. Hoewel hier en daar een plant uiteindelijk zijn kopje definitief laat hangen. Ze vormen minder bloemen waardoor de oogst ook hier minder zal zijn dan de andere jaren.
Het moestuingebeuren zal dit jaar ook veel korter zijn dan anders omwille van de hitteperiode en dat vind ik nu zo spijtig. In de lente kijk je zo uit naar een nieuw seizoen van planten, telen en oogsten. Je begint vol goede moed aan de voorbereidingen en investeert zoveel tijd, inspanning en werk om dan door moeder aarde met de neus op de feiten te worden gedrukt. Zij wijst mij op iets heel belangrijks. Niet enkel mijn moestuin leidt onder haar capriolen maar ook de beroepstelers zien jaar na jaar, dat de uitdaging tot mooie oogsten harder en harder wordt. Leiden deze veranderende weersomstandigheden tot grote tekorten, hogere prijzen en misschien wel hongersnoden? Ik ken het antwoord niet maar weet: dat wat ik op heel kleine schaal doormaak, een zeefdruk is van wat er zich op grote schaal aanmeldt. Kortom: we zullen ons moeten aanpassen aan de nieuwe gegevens en zeer zuinig moeten zijn met het blauwe goud: water.
Een ander groot gevaar bij deze verzengende hitte zijn bosbranden. Een sigarettenpeuk, een barbecuetje of ja, misdadig opzet vormen de meeste aanleidingen tot deze verschrikkelijke rampen. Zo heeft een groot deel van de Aude dagenlang in vuur en vlam gestaan. Bijna 17000 hectare natuur zijn in een verschrikkelijke vuurzee opgegaan. De brand woedde weliswaar op een veertigtal minuten in vogelvlucht van ons vandaan meer toch greep het ons aan. Het bracht nare herinneringen naar boven. Gelukkig heeft de overheid zich ondertussen voorbereid na jaren van elkaar opeenvolgende natuurbranden. De boeren moeten hun machines verplicht op stal houden, barbecues zijn uit den boze, publieke bossen en natuurreservaten zijn verboden terrein voor iedereen en de brandweer en getrainde vrijwilligers houden dag en nacht het grondgebied in de gaten. Dankzij nieuwe technieken zoals drones en 360° draaiende en met AI uitgeruste camera's speurt de bevoegde overheid naar ieder begin van een mogelijk rampscenario.
De grootste bosbrand in Frankrijk was nog niet geblust of de blusvliegtuigen moesten opnieuw uitrukken. Ditmaal brandde het niet ver van Quillan en dat was op amper een boogscheut van bij ons. Jullie beseffen dan wel dat wij met deze toeristische halfoogst feestdagen niet echt op ons gemak zijn. Wij zijn omringd door de natuur en één vonk is genoeg om een twintig jaren durend sprookje tot as te herleiden. Er rest ons bij brand maar één ding te doen: belangrijke spullen, wat kleding pakken en samen met hond en kat het huisje verlaten. De held uithangen heeft sommige anderen het leven gekost en haalde niets uit, integendeel. De hoop op regen is ook ten dele om die zorg volledig te laten verdwijnen. Gelukkig loopt de vakantie stilaan op zijn einde en neemt de volkstoeloop overal weer snel af. Ik kijk al uit naar mijn favoriete seizoen: de herfst. Volgens de weerberichten moeten we deze hitteperiode nog een drietal dagen uitzitten en krijgen we opnieuw normale temperaturen voor deze periode van het jaar. Ik vraag de goden vooraf toch nog een flink aantal straffe buien zodat de natuur weer op adem kan komen. Ondertussen verliezen de bomen hun bladeren alsof het einde november is. Het grote bos aan de overkant ziet bruin van dorheid en sommigen van onze bomen ondergaan hetzelfde lot. Ik probeer de nieuw aangeplante jonge bomen te ondersteunen met water geven maar de jonge vijgenbomen staan er reeds kaal bij. Of ze de droogte overleven zullen we pas volgende lente weten. Anne heeft gelezen dat als die hitteperiodes tijdens de zomer blijven aanhouden, waar een grote kans toe is, dan zal tachtig percent van de bomen in de Aude afsterven. Ik vrees dat we het tij niet meer kunnen keren en dat we het "point of no return" reeds lang voorbij zijn. Maar met goede moed en hopelijk nog meer wateropvang en opslag kunnen we volgende lente met een nieuw plan weer de moestuin en de voedseltuin bewerken, helpen en onderhouden. Meer planten dichter bij elkaar, meer in potten en op dezelfde plaats om zo het irrigeren en sproeien te vergemakkelijken. Schaduw creëren rondom de moestuin om verdamping te minderen en vooral schaduw zelf installeren. En zeker meer netten voorzien om de vele kapers in de natuur het leven zuur te maken.
Anne en ik hebben opnieuw veel geleerd de laatste weken en vooral nogmaals ondervonden dat het klimaat nu duidelijk een jaarlijkse strijd is geworden. Moeder aarde komt telkens opnieuw verrassend uit de hoek en maakt het voor de mens jaar op jaar moeilijker en zwaarder. Onze huidige maatschappij is de verbondenheid met de natuur verloren en werkt haar meer tegen in plaats van haar als bondgenoot te omarmen. De zoete wraak van moeder aarde moet ons eraan herinneren dat wij, allemaal, slordig omgaan met deze wonderlijke blauwe bol. Een wereld die al miljarden jaren zonder ons rond de zon draait en al honderdduizend(en) jaren de mens herbergt maar als dank daarvoor stukje bij beetje opzij wordt geschoven. Wat we niet beseffen: we graven onze eigen ondergang want de aarde zal nog miljarden jaren verder rond de zon draaien en de mensheid nog enkel beschouwen als een donkere bladzijde in haar geschiedenisboek. Of die pagina een hoofdstuk wordt hangt alleen en helemaal alleen van onszelf af. Ik probeer alleszins voor eigen huis te vegen en samen kunnen we misschien de boot keren en opnieuw heerlijk genieten van wat deze blauwe wereldbol ons te bieden heeft.